Sinemadan tanıdığımız Nemo'nun, neden bir anemonun içinde yaşadığını hiç merak ettiniz mi? Her iki taraf için karşılıklı bir faydaya dayanan bu yaşam modeli, artan su sıcaklıklarının etkisiyle tehlike altında.
Anemonlarla Palyaço balıkları arasında, su altında birlikte mutlu bir şekilde yaşamaya devam etmelerini sağlayan karşılıklı bir fayda mekanizması işler. Dikkat çekici ve renkli şekilde suyun altında sakince yaşayıp giden anemonlar Palyaço balıklarına güvenli alan sağlarken balıklar da anemonların yaşamasını sağlayan temel besin maddelerini tedarik eder. Bu, bu şekilde epey uzun süredir devam eden önemli bir dinamik. Peki balıklar anemonların zehirli dokunaçlarından nasıl korunuyor? Tabii ki, çoğu balıktan daha kalın olan mukus tabakalarıyla.
Mutualizm denen ve her iki tarafın da birbirinden fayda sağlamasıyla yürüyen bir başka klasik örnek, mercan ve onların ortakyaşamları olan algler arasındadır. Bu ikili ilişkide alg fotosentez yapar ve mercan için besin sağlar; mercan ise algin ihtiyaç duyduğu sabit yaşam alanı görevini üstlenir.
Mercan resiflerinde, birbirine fayda sağlamak için yakın etkileşim içinde olan farklı türlerin yaşamına dair sınırsız örnekler var. Bu kavram karşılıklılık - mutualizm olarak tanımlanır.
Anemonlar, alglerle aynı karşılıklı etkileşime sahiptir. Bu değişimler, resif biyoçeşitliliği için destekleyici bir omurga görevi görür; ancak iklim değişikliğine bağlı olarak meydana gelen ağarma, bu durumu tehdit ediyor. Su çok ısındığında, mercan veya anemon; dokularında yaşayan algleri dışarı atar ve geriye beyaz bir hayalet kalır. Sıcak koşullar devam ederse ve ağarmış halde kalma süresi uzarsa, en nihayetinde ölürler. Bu ağarma olayının, hayatta kalması mercanlara ve anemonlara dayanan çok sayıda türü nasıl etkilediğini anlamak, okyanuslarımızı korumak için çok önemli.
Bu konuda daha fazla bilgi edinmek için bilim insanları, ağarmış anemonların, larva aşamasını geçmiş ve bir bölgeye yerleşmiş olan yeni Palyaço balıklarının üzerindeki etkisini incelemek için bir dizi saha ve laboratuvar deneyi yaptılar.
Palyaço balıkları hangi anemonları daha çok tercih ediyor: Ağarmış mı ağarmamış mı?
Araştırmacılar, saha araştırmaları ve laboratuvar deneyleri için, yaygın olarak bulunan bir Palyaço balığı olan üç noktalı Dascyllus'u (Dascyllus trimaculatus) kullandılar. Dalgıçlar, Moʻorea, Fransız Polinezyası çevresindeki anemon yamalarına yeni yerleşmiş balıkları saydı ve yamanın ağarma durumunu belirledi. Laboratuarda, balıklar bir tanka yerleştirildi ve görsel tercihlerini değerlendirmek için ağartılmış veya ağartılmamış anemonlar arasında bir seçim yapmaları beklendi.
Ağarmış ve ağarmamış anemonların koruma faydalarını test etmek için araştırmacılar, Palyaço balığı ve ağarmış veya ağarmamış anemon ile bir tanka bir yırtıcı balık eklediler. 24 saat sonra hayatta kalan Palyaço balıklarını saydılar.
Araştırma ekibi, hem saha araştırmalarında hem de laboratuvar deneylerinde, epey fazla Palyaço balığının ağarmamış anemonları tercih ettiğini buldu. Ayrıca, etrafta Palyaço balıkları için bir avcı varken, ağarmış anemonlu kontrol tankındaki balıkların hayatta kalma oranlarının ağarmamış anemonların olduğu tanktakinden daha düşük olduğu da gözlemlendi.
Genel olarak elde edilen verilerin ışığında, ağarmış anemonların daha az koruma sağladığı ve Palyaço balıklarının yerleşmek için ağarmış anemonları ağarmamış olanlara göre daha az arzu ettiği anlaşıldı. Bunun temel nedenlerinden birisinin, ağarmış ve rengini kaybetmiş anemonların arasındaki Palyaço balıklarının, ağarmamış olan anemonların arasındakine oranla daha fazla dikkat çekmesi olduğu varsayılıyor.
Mercan resifleri, pek çok mutualistik yaşam deneyimine sahip canlıya ev sahibi olan oldukça karmaşık ekosistemler. Bu etkileşimlerin anlaşılması, deniz koruma çabalarına rehberlik etmek için kritik öneme sahip çünkü, bu çalışmada da gösterildiği gibi, bu ilişkilerdeki bir bozukluk, birbiri ardına zincirleme reaksiyon gibi ilerleyen olumsuz etkilere neden olur.
Yükselen su sıcaklıkları anemon ve algler arasında yüzlerce yıldur devam eden faydalı ilişkiyi bozar ve bundan sonra da anemonlarla balıklar arasındaki ikincil yaşam ortaklığı tehdit altına girer.
Nihayetinde, bu bulgular resif sistemlerinin birbirine bağlılığını ve okyanusların ısınmasının ortaya çıkaracağı bazı tehlikeli sonuçlara dair bir öngörü sunmakta. Ağartma olayları sadece mercanlar ve anemonlar için değil, aynı zamanda Palyaço balığı gibi onlara güvenen sayısız diğer tür için de kötü haber anlamına geliyor.
Kaynak: Anemone bleaching impacts the larval recruitment success of an anemone-associated fish
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder