"Hayalet" balıkçılık ekipmanları denizleri devam ettikleri avlanma aktivitesiyle boğarken, bu ekipmanlara karşı kampanya yürütenler, üreticilerin bu ürünleri geri satın almaları ve geri dönüşüm konusunda destek olmaları da dahil olmak üzere zorunlu önlemler almalarını talep ediyor.
Pasifikte dönüp duran çöp girdabına yapılacak küçük bir gezi, dünyadaki plastik atıklarına dair gerçek bir kesit sunuyor.
Beş gün 10 knot hızla gidiyorsun, yalnızsın. Başka tekne görmüyorsunuz ve sonra etrafınızda dolaşıp duran diş fırçaları ve çakmaklar buluyorsunuz diyor denizdeki plastiklerini çıkarmak için teknoloji geliştiren Hollandalı kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Ocean Cleanup'ın araştırma başkanı Laurent Lebreton.
Pasifikteki büyük çöplükte bulunan en çarpıcı şey ise metrelerce ağ, halat ve ip, parlak turuncu şamandıralar, yengeç ve balık tuzakları. Yani küresel balıkçılık endüstrisinin kalıntıları. Lebreton'un yeni araştırması, Ocean Cleanup'ın bu bu çöplükten topladığı örneklerle ilgili ipuçlarını deşifre ediyor: ABD, Japonya, Güney Kore, Çin ve Tayvan.
Denizi kirletmekle suçlanan plastiğin parmak izinin Güney Doğu Asya ve hızla gelişen diğer ekonomilerden kaynaklanan karasal kirliliğe işaret ettiğini söylüyor Lebreton. Fakat yeni elde edilen veriler, sanayisi gelişmiş ülkelerin de bu işte parmağının olduğunu gösteriyor.
Resmi olarak tanımlanmış şekliyle terkedilmiş, kaybolmuş veya atılmış olta takımı (ALDFG) ve gayri resmi tanımıyla hayalet av araçları olarak bilinen bu atıklar, çoğunlukla su koşullarına karşı oldukça dayanıklı plastikten yapılmış balık ağları, halatlar, oltalar, tuzaklar ve diğer balıkçılık gereçlerinden oluşmakta. Yüzerliği daha yüksek olan plastik av araçlarının kuzey Pasifik girdabı gibi çöplerin birikme eğiliminin olduğu yerlerde yoğunlaşma olasılığı daha yüksek, ancak aynı zamanda okyanus boyunca dağılmış haldeler. Miktarı ölçmenin gerçekten çok zor, ancak yılda 500.000 ila 1 milyon ton arasında miktarın denizlere karıştığı tahmin ediliyor.
Ekim ayında yedi büyük balıkçı ülkesinden 450 balıkçıyla yapılan bir ankette, tüm dünyada kullanılan avcılık takımlarının %2'sinin okyanusta son bulduğu tahmin ediliyor. Araştırmanın baş yazarı Kelsey Richardson’a göre pay küçük görünebilir, ancak küresel balıkçılığın ölçeği çok büyük.
Bu yaklaşık olarak tahminen 3.000 km²'lik solungaç ağına, 740.000 km'lik uzatmaya ve 25m'lik pot ve tuzaklara tekabül ediyor. Araştırmacılar, mevcut kayıp oranlarında, alana göre ölçülen başıboş balık ağlarının miktarının 65 yıl sonra gezegenin yüzeyini kaplamaya yeteceğini ifade etti.
Ocean Conservancy'nin öncülüğünü yaptığı ve balıkçıları, koruma kuruluşlarını, sektör oyuncularını ve hükümetleri bir araya getiren bir program olan Global Ghost Gear Initiative'in direktörü Ingrid Giskes, Ne yazık ki, nerede balık tutulursa yapılsın, av araçları kayboluyor diyor.
Hayalet av araçları, denizdeki plastiğinin yaklaşık %20'sine katkıda bulunuyor. Geri kalanının çoğu da kara kaynaklı, ancak su altında etkileri çok daha kötü. Çevre Araştırma Ajansı'nda okyanus kampanyası lideri Christina Dixon, Denizdeki vahşi yaşamı yakalayan bir şey olarak çalışmaya devam ediyor diyor. Görünmez bir katil.
Dünya Çapında Doğa Fonu, balıkçılık faaliyetlerinden kalan atıkları, deniz plastiğinin en ölümcül formu olarak adlandırıyor ve hayalet teçhizatın dolanmasının veya tuzağa düşürülmesinin tüm deniz kaplumbağası türleri ve deniz kuşlarının %50'si dahil olmak üzere deniz hayvanlarının %66'sını etkilediğini tespit ediyor. Kaldı ki deniz çayırları ve mercan resiflerinin üstüne çöken plastik atıklar, kendine özgü bir dengesi olan bu ekosistemleri ezerek boğuyor. Yakalanan hayvanlar boğulma, boğulma ve açlık nedeniyle ya da uygun şekilde üreme ve göç edememe nedeniyle ölüyor. Karışık halat, ağ ve olta yumağı gibi farklı hayalet teçhizat türleri bir araya gelerek dev kütleler oluşturabilir ve bunlar deniz altı yaşamını etkilemenin yanında, bu atık kütleleri gemiler için seyir tehlikesi de oluşturabilir.
Sürüklenerek resiflerini ve sahillerini istila eden plastik atıklarında kurtulmak isteyen küçük ada ülkeleri için hayalet av araçlarından kurtulmanın maliyeti ise epey yüksek. Çoğu ülkenin gelirinin büyük bir kısmını bu temizliğe ayırmaya gücü yok.
Balıkçılıkta kullanılan av araçlarının denizde birer atık olarak son bulmasının sebebi çok. Fırtınalı havalardan kaynaklanan kayıplardan depolama şartlarındaki kotülüğe kadar pek çok neden sayılabilir. Bununla birlikte her geçen gün daha da zorlaşan ekonomik şartlar nedeniyle balıkçıların av elde etmek için daha fazla risk alabilecekleri de unutulmamalı. Yasadışı balıkçılıkla ilgili riskli koşullar bu gölgeli olgunun muhtemelen israfa daha neden anlamına geliyor.
Büyük Pasifik çöplüğündeki hayalet av araçlarının kökenlerinin tam olarak neresi olduğu henüz net değil. Lebreton'un araştırması, buradaki balıkçılık atıklarının ulusal kökenlerinin izini sürdü. Bu, mantıksal olarak o okyanusta en fazla balıkçılık varlığına sahip ülkeleri işaret ediyordu ama diğer bölgeler hakkında pek bir şey söylemiyor.
Global Ghost Gear Initiative, bu bilgi boşluklarını kapatmak için hükümet üyelerinden ve balıkçı anketlerinden gelen verileri bir araya getirerek Giskes'in hayalet dişli konusunda en büyük küresel veri kümesi olmasını beklediği şeyi oluşturuyor. Önümüzdeki beş veya 10 yıl içinde sorunun kapsamlı bir resmini elde etmeyi umuyorlar.
Hayalet av araçlarıyla mücadele etmeyi amaçlayan bazı yenilikler var. Tasarımcılar, balıkçıların kayıp tuzakları takip etmelerine ve geri almalarına olanak tanıyan, biyolojik olarak parçalanabilen olta takımları ve uydudan izlenebilir şamandıralar geliştirdi. Takım geri dönüşümü artık birçok limanda yaygın bir uygulama ve bunlardan birkaçı, eski veya hasarlı takım için geri satın alma planlarını içeriyor.
ABD'de, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'nin Deniz Enkaz Programı düzinelerce önleme ve geri alma projesine fon sağlıyor. Bunlardan biri, New Jersey merkezli Stockton Üniversitesi ile Unkert dahil balıkçılarla birlikte eyalet kıyı şeridindeki batık yengeç potlarını sonar kullanarak tespit etmek için ortaklık kurdu. Unkert, Son 10 yılda küçük bir koydan en az 5 - 6 bin tane aldık diyor.
Kanada, teçhizat kaybını bildirmeyi ve belirli av araçlarını işaretlemeyi zorunlu hale getirdi bu da kayıp av araçlarının bireysel gemilere ve ülkelere kadar izini sürmeyi mümkün kılıyor ve hesap verebilirliği artırdığı düşünülüyor.
Sektör tarafında da bir miktar ivme artıyor. Thai Union’un sürdürülebilirlik grup direktörü Adam Brennan, ton balığı tedarikçilerinin balık toplama cihazlarının biyolojik olarak parçalanmayan kısımlarını işaretlemelerini şart koştuğunu söylüyor.
Hayalet av araçlarıyla mücadele çaba, şimdiye kadar parça parça ve çoğunlukla gönüllülük esasına dayanıyor. Bu da ortada olan israfın büyüklüğüne ve uluslararası doğasına uygun değil.
Denizi etkileyen bu plastik kirliliğiyle ilgili durum, 2024 yılına kadar taslağı hazırlanacak olan ve yasal olarak bağlayıcılığı olacak uluslararası bir anlaşmayla değişebilir. Şartları üzerinde 2022 yılının son aylarında başlayacak olan müzakerelerle, hayalet av araçlarıyla mücadele etmek için tüm ülkelerde zorunlu olan takım işaretleme, geri satın alma planları ve geri dönüştürülebilir donanım tasarlama gibi önlemler alma zorunluluğu getirmeyi planlıyor.
Hayalet av araçlarıyla ilgili herkes eylemin parçası olursa gerçekten çözüm üretilebilecek.
Kaynak: theguardian.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder