Yapay zeka ile desteklenmiş ve üzerinde herhangi bir personel olmadan, çevre şartlarına göre kendi başına kararlar alarak hareket edebilen gemiler çok uzağımızda değil gibi görünüyor. Uçaklar için motor üreticisi olan ve yollarda da uçak konforundan pek aşağı kalmayan otomobiller de üreten Rolls Royce dahi, denizde kendi kendine gidebilen yük gemileri fikrini bizlerle daha önce paylaşmıştı.

Şimdi sıra bu fikirleri ölçeklendirerek hayata geçirme zamanı. Yıllarca bilgisayarlarını iş yaparken kullandığımız IBM, kâr amacı gütmeyen okyanus araştırmaları kuruluşu olan ProMare ile birlikte bir işbirliği gerçekleştirdi ve Birleşik Krallık'tan Amerika'ya doğru yapay zeka ile donatılmış, kendi kendine hareket eden otonom bir tekneyi yola çıkardı. Henüz ortalarına dahi gelmemiş olsak da, eğer IBM ve ProMare'in otonom teknesi Amerika kıyılarına varmayı başarırsa, 21. yüzyıldaki açık deniz aktiviteleri, balıkçılık ve hatta kıtalar arası gemicilik faaliyetlerindeki köklü değişikliklerin önü de açılmış olacak.

Mayflower Autonomous Ship (MAS) ismini taşıyan trimaran, 2 yıllık bir üretim sürecinin ardından ortaya çıktı ve 1620 yılında İngiltere'den Amerika'ya ilk yerleşimcileri taşıyan geminin yola çıkışının 400. yılında denizle buluştu.

Denizdeki otonom araçlar balıkçılıkta neyi değiştirebilir?

• Her nerede olursa olsun, balık yetiştiriciliği yapılan çiftliklere olan insan erişimi ve hatta kargo operasyonlarının maliyetlerinde azalma olacak. Otomatik olarak yola çıkacak olan gemiler, gerekli personelleri, araç gereci ve hatta kafeslerde kullanılacak olan yemi tesise hızlı ve güvenli bir şekilde ulaştıracak.
• Uzun süre boyunca denizde avcılık yapan avcıların avladıkları deniz ürünlerini kıyıya döndürmesi ve yeniden denize açılması maliyet ve zaman yönünden oldukça kısıtlayıcı. Kendi kendine hareket eden konteyner gemileri deniz ürünlerinin soğuk zincirle kıyıya düzenli olarak ulaştırılmasında rol oynayacak.
• Suyun üstünde olduğu kadar suyun altında da kolaylıkla hareket edebilen tamir gemileri sayesinde özellikle açık deniz kafeslerinde meydana gelen yırtılma ve kırılma gibi hasarlar daha büyük zarara uğratmadan giderilebilecek.
• Kafeslerde yapılan deniz ürünleri yetiştiriciliği yapılırken uğraşılan sorunlardan birisi olan memeliler ve kuşların avlanma amaçlı girişimlerini engellemek için çiftliğin yakınlarına konumlandırılacak otonom tekneler bu girişimi engelleyebilir.

Otonom gemi ve teknelerin su ürünleri yetiştiriciliğinde yapacağı değişikliklerden yalnızca bir kaç tanesi bu şekilde. Fakat otonom araçların denizlerdeki ve okyanuslardaki işleri sadece bu kadarla sınırlı değil. 

İçindeki bulundukları su kütlesinin parametrelerini devamlı olarak kontrol etmek, mikroplastik kirliliğini araştırmak ve hatta aktif ya da pasif olarak kirlilik etmenlerini haznesine toplamak gibi benzersiz ve insan gücü ile yapıldığında maliyeti fazla olan işleri üstlenmek var. MAS ve ona benzeyen diğer otonom deniz araçlarının balıkçılık, deniz araştırmaları ve hatta deniz üstü ulaşımı için yeni, güvenli ve uygun maliyetli bir çözüm sunması hedefleniyor.

Yine MAS'a dönecek olursak, otonom teknenin içinde "kaçak bir yolcu" olacak ve Ahtapot Artie olarak isimlendirilen bu yolcu, teknenin anlık durumu ve konumu ile ilgili bilgi sağlarken aynı zamanda teknenin karşılaştığı fiziksel kirlilik gibi durumlardan da verilerin elde edilmesini sağlayacak.