Su altı yaşamı için önemli bir barınma ve beslenme alanı olan, ayrıca ekosistemde karbon depolamak ve çevirmek için önemli bir birim olarak kabul edilen yosun ormanları, bir yırtıcı olan deniz kestanelerinin tehdidi altında. Kısa süre içinde çok geniş alanlardaki yosunları tüketerek ekolojik temizlik yapan deniz kestanelerinden sürdürülebilir bir şekilde kurtulmanın yolu onları tabağa almaktan geçiyor olabilir.
Tek başına yiyebildiğimiz kadar sushi yemek dünyayı tek başına kurtarabilecekmiş gibi görünmüyor. Fakat bir şirket Londra’dan Los Angeles’a, oradan da Tokyo’ya “fine diner”ların gezegenin denizlerinin zeminini kaplayan yosun ormanlarının kendilerini yenilemesine fırsat vermek adına yeterli miktarda uni sushi, yani deniz kestanesi yumurtası yiyeceğini umuyor.
Kuzey Denizi’nden Tazmanya’ya kadar, su altındaki biyoçeşitlilik için çok önemli olan deniz yosunlarının çoğu deniz kestaneleri nedeniyle kayboldu ve geriye geniş su altı çölleri kaldı. Garip şekilde, Norveç’te yeşil renkli olan deniz kestaneleri Kaliforniya’da mo renkliyken bu yırtıcının su altında bıraktığı etki ve yarattığı problem aynı.
Son derece obur olan bu ekinodermler – yani derisidikenliler etraflarında buldukları tüm yosunları yiyip bitirdikten sonra ne yazık ki ölmüyorlar, binlercesi kabuklarının içinde yıllarca durgun halde kalabiliyor. Deniz yosunu ormanlarını kurtarmak içinse bu kestanelerin ortamdan tamamen alınmaları gerekiyor, aksi halde su altı ormanlarının kurtarılma ihtimali son derece düşük.
Urchinomics’in deniz kestaneleriyle ilgili bir planı var. Fikirleri dünya denizlerindeki deniz kestanesi sürülerini sürdürlebilir hasatla toplayarak onları değerli bir su yosunu olan kombu ile besleyerek değerli yumurtalarını üst düzey sushi restoranlarına sunarak bir iş fırsatı oluşturmak.
Su ürünleri sektörüne dair yenilikçi ve sürdürülebilir bir fikri hayata geçirmek üzere çalışan Urchinomics’in CEO’su Brian Tsuyoshi Takede, 2011 yılında meydana gelen felaketin ardından Japon balıkçılarla yaptığı konuşmayı hatırlayarak “İlk ‘a-ha’nım doğu Japonya’daki tsunamiden sonra geldi” diyor.
“Tsunami vurduğunda sudaki tüm yırtıcı hayvanları temizledi. Yırtıcı hayvanlar ortadan kaybolduğunda deniz kestanesi popülasyonu patladı. Bilim insanları bize bir yada iki yıl içinde orijinal biyomasın yaklaşık yedi kato olduğunu söylediler. Kelimenin tam anlamıyla, Japonya’daki kuzey doğı balıkçılığının temeli olan tüm dev su yosunu ormanlarını yediler.”
Norveç merkezli fakat Japonya, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’nde de operasyonları olan Takeda’ya göre Urchinomics, deniz kestanelerini çıkarma ve restorasyonu yapma işini dünya çapında kendi kendine yapmayı hedefliyor. Japonca ismi uni olan deniz kestanesine olan talebi artıyor ve 2018 yılında en iyi gıda trendlerinden birisi olarak seçildi.
“Kestaneleri ne kadar çok yerseniz yosun ormanları için o kadar iyidir. Bu benzersiz bir şey, sanırım bu restorasyon çalışmalarını yürütmek için bir çeşit ekonomik teşvik oluşturduğunuz kazan – kazan durumlarına bakmakla ilgili olmalı.”
Norveç’te 80 milyar deniz kestanesinin ülkenin kıyı şeridi boyunca yosun ormanlarını tahrip ettiği düşünülüyor. Urchinomics, Norveç’teki ilk deniz kestanesi çiftliğini açmak için bir kira sözleşmesi imzaladığını açıkladı. Takeda, Norveç’in petrol başkenti olan Stavanger’deki tesisin bu yaz Londra, Amsterdam ve Brüksel’deki Michelin yıldızlı sushi restoranlarına deniz kestanesi yumurtası tedarik etmesini umuyor.
Kestaneler ortamdan çekildikten sonra, yosun ormanlarının kendilerini iyileştirme yeteneği sadece aylarla ifade edilebilecek kadar etkileyici. Ancak deniz kestanesi istilasıyla ilgili sorun sadece Norveç’in problemi değil.
Kuzey Kaliforniya’da bir zamanlar bol bol bulunan yosun ormanlarının çökmesi için iki yıl yeterli oldu. San Francisco’nun kuzeyinden Oregon sınırına kadar 350 kilometrelik sahil şeridinin geniş uzanımları boyunca iklim krizi tarafından beslenen bir ısınma kombinasyonu ve yırtıcı mor deniz kestanesi orduları, 2014 ve 2016 yılları arasında çok geniş bir alana yayılmış olan su altı karbon tutucularının %90’ından fazlasını arkalarında atık olarak bıraktı.
Hayati derecede önem taşıyan bu su altı ekosisteminin dağılması araştırmacıları şaşırttı ve ardında da ekonomik bir yıkımı bıraktı. 2018 yılında yosunların kaybının deniz salyangozlarının toplu şekilde ölümünü tetiklemesinden sonra 2018 yılında $44M’lik bir rekreasyonel kırmızı abalon (deniz kulağı) avcılığına son verildi.
Yakın zamanda deniz yıldızlarını etkileyen bir hastalığın, denizdeki sıcaklık dalgasının ve deniz kestanesi patlamasının yosun ormanlarını çökertmek için nasıl bir araya geldiği konusunda bir araştırma yayınlayan Kaliforniya Üniversitesi’nden Dr. Laura Rogers Bennett “Deniz yosunlarımız çok verimli ekosistemler fakat serinliğe güveniyorlar. Biliyoruz ki global olarak ısınan deniz sularının riski altındalar” şeklinde açıklıyor.
“Dünyanın pek çok yerinde yosun ormanlarında düşüş yaşanıyor. Sıklıkla, bunların yerini büyük deniz kestanesi popülasyonları alıyor” diye devam ediyor. “Bunu Japonya ve Norveç’ye görüyorlar, Avusturalya’da ve Tazmanya’nın güney eyaletinde de oluyor.”
Yirmi yılı aşkın süredir ekosistem hakkında bilimsel araştırma yapmak için dalgıçlık eğitimi veren Resif Kontrol Vakfı başkanı Jan Freiwald’a göre kaliforniya’nın merkezinde mor deniz kestanelerinin yıkıcı orduları Monterey Körfezi’ne, güneye yayıldı. Yine de su samurlarının valığı yosun ormanlarının dayanıklılığına yardımcı olabilir.
“İzlediğimiz alanların yaklaşık yarısı su yosunlarını kaybetti, diğer alanlar ise güçlü kalıyor. Son zamanlarda bazıları iyileşti” diyor.
Monterey Körfezi ile Kuzey Kaliforniya arasındaki önemli farklardan birisi su samurlarının valığı. Denizde yaşayan su samurları kilit yırtıcılardan biridir ve deniz kestanelerini kontrol altında tutabilirler. Bu sayede Monterey çevresindeki yosun ormanlarında deniz kestanelerinde artık görebiliyoruz ama aynı zamanda su samurları için daha fazla besin bulabildiğini de görüyoruz. Böylece su samurlarının olmadığı kuzey sahili yerine bazı resifleri sürdürebiliriz.”
Önceki araştırmalar, su samurlarının bulunduğu yerlerdeki su yosunu ormanlarının daha fazla karbon depolama eğilimi gösterdiği ve daha sağlıklı olduğu bulmuştur. Ancak su samurlarının deniz kestanesinden kaynaklanan çöllere sokulması, aç olan memeliler için çok az değerli olduğu için işe yaramaz.
Urchinomics bunu uygun bir olarak yapmayı başarsın ya da başaramasın, araştırmacılar Pasifik kıyısı boyunca geniş yosun ormanlarının deniz kestaneleri tarafından temizlendiği ve deniz kestanelerinin temizlenmesi gerektiğini söylüyor. Uni sushi, bu değerli deniz ekosistemi bileşenini kurtarmak için doğru yollardan birisi olabilir.
theguardian.com‘daki yazıdan Türkçe’ye aslına uygun şekilde çevrilmiştir.
Tek başına yiyebildiğimiz kadar sushi yemek dünyayı tek başına kurtarabilecekmiş gibi görünmüyor. Fakat bir şirket Londra’dan Los Angeles’a, oradan da Tokyo’ya “fine diner”ların gezegenin denizlerinin zeminini kaplayan yosun ormanlarının kendilerini yenilemesine fırsat vermek adına yeterli miktarda uni sushi, yani deniz kestanesi yumurtası yiyeceğini umuyor.
Kuzey Denizi’nden Tazmanya’ya kadar, su altındaki biyoçeşitlilik için çok önemli olan deniz yosunlarının çoğu deniz kestaneleri nedeniyle kayboldu ve geriye geniş su altı çölleri kaldı. Garip şekilde, Norveç’te yeşil renkli olan deniz kestaneleri Kaliforniya’da mo renkliyken bu yırtıcının su altında bıraktığı etki ve yarattığı problem aynı.
Son derece obur olan bu ekinodermler – yani derisidikenliler etraflarında buldukları tüm yosunları yiyip bitirdikten sonra ne yazık ki ölmüyorlar, binlercesi kabuklarının içinde yıllarca durgun halde kalabiliyor. Deniz yosunu ormanlarını kurtarmak içinse bu kestanelerin ortamdan tamamen alınmaları gerekiyor, aksi halde su altı ormanlarının kurtarılma ihtimali son derece düşük.
Urchinomics’in deniz kestaneleriyle ilgili bir planı var. Fikirleri dünya denizlerindeki deniz kestanesi sürülerini sürdürlebilir hasatla toplayarak onları değerli bir su yosunu olan kombu ile besleyerek değerli yumurtalarını üst düzey sushi restoranlarına sunarak bir iş fırsatı oluşturmak.
Su ürünleri sektörüne dair yenilikçi ve sürdürülebilir bir fikri hayata geçirmek üzere çalışan Urchinomics’in CEO’su Brian Tsuyoshi Takede, 2011 yılında meydana gelen felaketin ardından Japon balıkçılarla yaptığı konuşmayı hatırlayarak “İlk ‘a-ha’nım doğu Japonya’daki tsunamiden sonra geldi” diyor.
“Tsunami vurduğunda sudaki tüm yırtıcı hayvanları temizledi. Yırtıcı hayvanlar ortadan kaybolduğunda deniz kestanesi popülasyonu patladı. Bilim insanları bize bir yada iki yıl içinde orijinal biyomasın yaklaşık yedi kato olduğunu söylediler. Kelimenin tam anlamıyla, Japonya’daki kuzey doğı balıkçılığının temeli olan tüm dev su yosunu ormanlarını yediler.”
Norveç merkezli fakat Japonya, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’nde de operasyonları olan Takeda’ya göre Urchinomics, deniz kestanelerini çıkarma ve restorasyonu yapma işini dünya çapında kendi kendine yapmayı hedefliyor. Japonca ismi uni olan deniz kestanesine olan talebi artıyor ve 2018 yılında en iyi gıda trendlerinden birisi olarak seçildi.
“Kestaneleri ne kadar çok yerseniz yosun ormanları için o kadar iyidir. Bu benzersiz bir şey, sanırım bu restorasyon çalışmalarını yürütmek için bir çeşit ekonomik teşvik oluşturduğunuz kazan – kazan durumlarına bakmakla ilgili olmalı.”
Norveç’te 80 milyar deniz kestanesinin ülkenin kıyı şeridi boyunca yosun ormanlarını tahrip ettiği düşünülüyor. Urchinomics, Norveç’teki ilk deniz kestanesi çiftliğini açmak için bir kira sözleşmesi imzaladığını açıkladı. Takeda, Norveç’in petrol başkenti olan Stavanger’deki tesisin bu yaz Londra, Amsterdam ve Brüksel’deki Michelin yıldızlı sushi restoranlarına deniz kestanesi yumurtası tedarik etmesini umuyor.
Kestaneler ortamdan çekildikten sonra, yosun ormanlarının kendilerini iyileştirme yeteneği sadece aylarla ifade edilebilecek kadar etkileyici. Ancak deniz kestanesi istilasıyla ilgili sorun sadece Norveç’in problemi değil.
Kuzey Kaliforniya’da bir zamanlar bol bol bulunan yosun ormanlarının çökmesi için iki yıl yeterli oldu. San Francisco’nun kuzeyinden Oregon sınırına kadar 350 kilometrelik sahil şeridinin geniş uzanımları boyunca iklim krizi tarafından beslenen bir ısınma kombinasyonu ve yırtıcı mor deniz kestanesi orduları, 2014 ve 2016 yılları arasında çok geniş bir alana yayılmış olan su altı karbon tutucularının %90’ından fazlasını arkalarında atık olarak bıraktı.
Hayati derecede önem taşıyan bu su altı ekosisteminin dağılması araştırmacıları şaşırttı ve ardında da ekonomik bir yıkımı bıraktı. 2018 yılında yosunların kaybının deniz salyangozlarının toplu şekilde ölümünü tetiklemesinden sonra 2018 yılında $44M’lik bir rekreasyonel kırmızı abalon (deniz kulağı) avcılığına son verildi.
Yakın zamanda deniz yıldızlarını etkileyen bir hastalığın, denizdeki sıcaklık dalgasının ve deniz kestanesi patlamasının yosun ormanlarını çökertmek için nasıl bir araya geldiği konusunda bir araştırma yayınlayan Kaliforniya Üniversitesi’nden Dr. Laura Rogers Bennett “Deniz yosunlarımız çok verimli ekosistemler fakat serinliğe güveniyorlar. Biliyoruz ki global olarak ısınan deniz sularının riski altındalar” şeklinde açıklıyor.
“Dünyanın pek çok yerinde yosun ormanlarında düşüş yaşanıyor. Sıklıkla, bunların yerini büyük deniz kestanesi popülasyonları alıyor” diye devam ediyor. “Bunu Japonya ve Norveç’ye görüyorlar, Avusturalya’da ve Tazmanya’nın güney eyaletinde de oluyor.”
Yirmi yılı aşkın süredir ekosistem hakkında bilimsel araştırma yapmak için dalgıçlık eğitimi veren Resif Kontrol Vakfı başkanı Jan Freiwald’a göre kaliforniya’nın merkezinde mor deniz kestanelerinin yıkıcı orduları Monterey Körfezi’ne, güneye yayıldı. Yine de su samurlarının valığı yosun ormanlarının dayanıklılığına yardımcı olabilir.
“İzlediğimiz alanların yaklaşık yarısı su yosunlarını kaybetti, diğer alanlar ise güçlü kalıyor. Son zamanlarda bazıları iyileşti” diyor.
Monterey Körfezi ile Kuzey Kaliforniya arasındaki önemli farklardan birisi su samurlarının valığı. Denizde yaşayan su samurları kilit yırtıcılardan biridir ve deniz kestanelerini kontrol altında tutabilirler. Bu sayede Monterey çevresindeki yosun ormanlarında deniz kestanelerinde artık görebiliyoruz ama aynı zamanda su samurları için daha fazla besin bulabildiğini de görüyoruz. Böylece su samurlarının olmadığı kuzey sahili yerine bazı resifleri sürdürebiliriz.”
Önceki araştırmalar, su samurlarının bulunduğu yerlerdeki su yosunu ormanlarının daha fazla karbon depolama eğilimi gösterdiği ve daha sağlıklı olduğu bulmuştur. Ancak su samurlarının deniz kestanesinden kaynaklanan çöllere sokulması, aç olan memeliler için çok az değerli olduğu için işe yaramaz.
Urchinomics bunu uygun bir olarak yapmayı başarsın ya da başaramasın, araştırmacılar Pasifik kıyısı boyunca geniş yosun ormanlarının deniz kestaneleri tarafından temizlendiği ve deniz kestanelerinin temizlenmesi gerektiğini söylüyor. Uni sushi, bu değerli deniz ekosistemi bileşenini kurtarmak için doğru yollardan birisi olabilir.
theguardian.com‘daki yazıdan Türkçe’ye aslına uygun şekilde çevrilmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder