Somon hakkında bilmeniz gereken 5 temel bilgi

Su ürünleri üretimi konusunda dünyanın en önemli ülkeleri arasında yer alan Norveç sayesinde somon balığı, yıllardan beri su ürünleri yetiştiriciliğinin odak noktasında yer alan türlerden biri. Pembe rengiyle ve sağlıklı olmasıyla tüm dünyadaki su ürünleri tedarik pazarında öne çıkan somon balığı ile ilgili bilmeniz gereken 5 temel bilgi bu yazıda sizinle.

Somon tipleri

Somonlar temelde iki kategoride sınıflandırılır: Atlantik ve Pasifik somonları. Atlantik somonlarını pazarda, yetiştiricilikten gelmiş olarak bulabilirsiniz. Doğadan yapılan avcılığı ise soyu tehlikede altında olan türleri koruyan yasa ile yasaklanmıştır. Pasifik somonları ise özellikle Amerika kıtasının batısında - Alaska'da bir hayli fazladır - avcılık yoluyla tedarik edilen türlerdendir. Pasifik somonları içinde ise en fazla tüketilen türler Chinook somonu, pembe somon, Chum, Koho ve Sockeye somonlarıdır.

• Atlantik somonu: Yukarıda da belirttiğimiz gibi Atlantik somonu yetiştiricilik yoluyla tabaklarımıza gelir. Etinin rengi tıpkı doğadaki gibi kırmızımsı turuncu ile pembe arasındadır. Yüksek yağ miktarına sahip sağlam bir dokuya sahiptir. Bu tür karadaki kuluçkahanelerde yumurtlatılarak açık denizdeki kafeslere aktarılana kadar kara tabanlı tesislerde tutulurlardı fakat yeni teknolojiler sayesinde artık tamamen kara tabanlı tesislerde de yetiştiricilik denemeleri yapılmıştır.
• Kral somonu olarak da bilinen Chinook somonu Pasifik'ten avlanan en büyük somondur, 20 kg'a kadar ulaşabilir. Koyu ve yüksek yağ içeriğinden ötürü tereyağlı ve lapa bir dokuya sahiptir. Etleri kırmızıdır.
• Sockeye: Etinin kırmızısı ile ünlüdür. Amerika'da avcılık yoluyla elde edilen Sockeye somonunun neredeyse tamamı Alaska'dan geliyor. Sağlam, dayanıklı ve şişmanca bir balıktır.
• Pembe somon: Alaska'dan Oregon ve Washington'a kadar en bol avlanan ve en küçük somon türüdür. Eti yumuşak ve soluk pembe rengindedir, ortalama 2 - 3 kg kadardır. Yağsız yada hafif yağlıdır.
• Chum somonu: Keta olarak da bilinen bu somon türünün eti sert ve dolgundur; böylece tütsüleme ve ızgara için ideal somon budur. Etinde, ona aynı zamanda hafifçe lezzet veren az miktarda yağ vardır.
• Coho somonu: Diğer türlerden portakal rengi etiyle ayrılan Coho somonu, Alaska somonlarının içindeki en büyük ikinci türdür. Eti pişirilince sert ve lapa bir hale gelir, çünkü son derece yağlıdır.

Tüketilebilir bir gıda olarak somon

Somon, dünya üzerinde denizden tedarik edilmiş en önemli ve besleyici su ürünlerinden birisidir. Yüksek miktarda protein, B12 vitamini, selenyum ve omega 3 yağ asidi içerir. Bu maddeler vücudumuzun doğru ve sürdürülebilir şekilde çalışmasını sağlamaya devam etmesi için önemli ve gereklidir. Özellikle omega 3 yağ asitleri insan vücüdundan sentezlenmediğinden somon gibi, bu bileşenlerce zengin yiyeceklerle alınması gerekir. Somon gibi deniz ürünlerini tüketmek aynı zamanda kalp sağlığını düzenleyerek kalp krizi riskini azaltmaya destek olurken aynı zamanda beyin sağlığını da optimize eder, kilo kontrolünün sağlanmasında ise önemli bir yardımcıdır. Bu yüzden haftada 2 yada 3 porsiyon somon tüketimi önerilmektedir.

Çiftlik somonu vs. yabani somon

Kültüre alarak yetiştiricilik yapmak ile avcılık küresel deniz ürünleri ihtiyacını karşılamak için birlikte çalışır. Amerika'da şu anda tüketilen somonun %67 si yetiştiricilikten geri kalanı ise avcılıktan geliyor. Bunların her ikisi de tüketim için gerekli minium gereksinimleri fazlasıyla karşılıyor.

Bugünkü su ürünleri yetiştiriciliği talepler doğrultusunda modernize olarak evrildi. Amerika'daki Pasifik somonu avı, dünyadaki en iyi yönetilen av olarak kabul ediliyor. Avlanan balıklar ikonik olarak lezzetli, sağlıklı ve sürdürülebilir. Yetiştirilen somon ise çevreye ve ekosisteme minimum etki edecek şekilde yetiştiricilik deneyimleri çerçevesinde takip edilip düzenlendi. Yetiştiricilik yoluyla elde edilen somon ise daha geniş kapsamda bulunabilir halde, lezzetli, sağlıklı ve sürdürülebilir.

Doğadan yakalanmış veya çiftlikte yetiştirilen somon balığını seçmek söz konusu olduğunda, bu üzerinde çok fazla düşünülmesi gereken bir senaryo değildir. Her iki somon kaynağı da akıllıca bir seçim olabilir ve karar bireyin lezzet tercihine, ürünün fiyatına ve balığın pazardaki bulunabilirliğine bağlıdır.

Somonun rengi

Vahşi ortamında yaşayan somonun beslenme alışkanlığının içinde yer alan karides ve diğer bazı kabuklular balığın etinin o spesifik rengini almasında etkilidir. Çiftiklerde yetiştirilen somonların etleri de tıpkı vahşi ortamda yaşayanlar gibi besinlerle renklenir.

CNN'de baş muhabir olarak çalışan Dr. Sanjay Gupta, "boyalı" somon iddiasının sadece yeniden anlatılarak inşa edilmesi gereken bir efsane olduğunu açıkladığı 60 dakikalık bir araştırma yayınladı. "Bunları yapay boyalar olarak adlandırmak doğru değil. Sanırım insanlar, somonun etinin pembe rengini alması için ona bir şeyler enjekte edildiğini düşünüyor. Bu, burada olan şey değil. Bu, yetiştiricilik tesisindeki somonun tıpkı doğadakiler gibi vücutta reaksiyona neden olarak etinin pembe renge dönüştüğü doğal bir süreç."

Somon balığı yaygın olarak “süper gıda” olarak kabul edilir ve ister avcılıktan gelsin ister yetiştiricilikten; son akıllıca ve basit bir seçimdir. Değerli besinleri almanın kolay ve lezzetli bir yoludur. Sürdürülebilir balıkçılık uygulamaları ve su ürünleri yetiştiriciliği sayesinde, bu çok yönlü türler tüm dünyada masalarda ve pazarlarda gelişmeye devam edebilir.

aboutseafood.com adresindeki yazı, orijinaline sadık kalınarak Türkçe'ye adapte edilmiştir.