Balık çiftliklerinde kullanılan kimyasalların miktarını azaltmak için yapılan araştırmalar bugün bizi yan türlere yöneltiyor ve karidesler de balık çiftliklerindeki parazitleri azaltmak için kullanılabilecek en iyi yollardan birisi olarak öne çıkıyor.
Doğadaki işleyişlerine baktığımızda ise balıklarla "temizleyici" karideslerin zaten simbiyoz ilişki içinde olduğunu görebiliriz. Karideslerin yaşadığı yerlerde yan yana dizilen balıkların üzerindeki parazitlerin karidesler tarafından temizlendiği doğada gözlemlenmiş sıradan ve rutin bir işlemdir.
Çok yıllı bir araştırmanın neticesinde Avusturalya'daki James Cook Üniversitesi'nden araştırmacılar Lysmata wurdemanni ismindeki "peppermint" yani nane karidesinin ticari ölçekte kullanılabilecek karides türü olduğunu buldu. Doktora Öğrenci David Vaughan, JCU'nun Sürdürülebilir Tropikal Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Merkezi'nde Dr. Kate Hutson ile birlikte çalışmayı yöneten isimler.
Antibiyotik ve kimyasal kullanımını azaltmanın yollarını araştırmak
Araştırma ekibinin amacı aslında çok net ve belki de su ürünleri yetiştiriciliği sektörünün içinde yanıtına en çok ihtiyaç duyulan başlıklardan biriydi; parazitlerle mücadelede daha az kimyasal nasıl kullanılır? Bir dizi deneyde 4 farklı karides türü diğerleriyle birlikte test edilerek ticari ölçekte hangisinin daha iyi sonuç vereceği araştırıldı.
Bu karides türleri içinde nane karidesi tüm diğer türleri geride bırakarak açık ara öne geçti. Öyle ki parazit olarak tanımlanan türlerin yumurtalarının tümünün %87'sini tüketerek balık kafesinin içindeki enfeksiyon oranını gözle görülür ölçüde azalttı.
Araştırmayı yürüten Vaughan, karideslerin, balık çiftliklerindeki parazitleri azaltmakta bir biyo-kontrol maddesi olarak görev alıp alamayacaklarını inceleyen ilk araştırma olma özelliğini gösterdiğini söylüyor.
"Biyo-kontroller, balık yetiştiriciliği tesislerinde istenmeyen parazitleri kontrol altına almak için kullanılan canlılardır. Avrupa'da somon bitlerini gidermek için dişli ve temizleyici balıklar kullanılmaktadır, ancak şu anda tropik deniz balıkçılığında kullanılan benzer bir temizleyici tür yoktur. Çalışmamız bu karideslerin uygun bir aday olduğunu gösteriyor."
5 cm'e kadar büyüyen nane karidesi şeffaf - kırmızı rengi ile dikkat çeken bir tür. Karayip temizleyici karidesi, damarlı karides yada şeker kamışı karidesi olarak da biliniyor. Karayip denizinde de yayılım gösteren bu karides türü, daha çok su sıcaklığının az değişkenlik resiflerin yakınında yaşıyor. Temizlik konusunda öne çıkan türlerden birisi olan L. wurdemanni, akvaryumlarda da kolayca yetiştirilmekte.
Paraziter hastalıklar, dünyanın en büyük su ürünleri üretici bölgesi olan Asya'da, bazı su ürünleri yetiştiriciliği endüstri kollarındaki stokların yıllık %30 ila 50'sinin kaybolmasına neden oluyor. Antibiyotikler ve diğer kimyasallar kayıpları azaltmak ve kayıpların yaşanmasıyla ilgili mücadelede başlıca başvurulan yöntem olmakla birlikte parazitin antibiyotiğe yada kimyasala karşı dirençli hale gelmesi bu yöntemleri sürdürülemez kılıyor ve endişe yaratıyor.
Araştırmacı, paraziter enfeksiyonlara dair ana sorunlardan birinin parazit yumurtalarından ve ortamdan çıkarılması zor olan diğer çevresel etkenlerden kaynaklanan yeniden-enfeksiyonlar olduğunu söyledi. Bu çevresel etkiler balıktaki yetişkin parazitlerini tedavi etmek için kullanılan kimyasal işlemlerden etkilenmiyor ve karidesler işte bu aşamada su ürünleri üreticisinin yardımına koşuyor.
“Bu, balıkların ve karideslerin mutlaka doğrudan temasta olmaları gerekmediği anlamına gelir ki karideslerin balıklar tarafından yenilme ihtimallerini azaltır. Nane karidesleri ticari olarak yetiştirilebilir ve trpoik deniz balıkçığı ürünlerinin elde edildiği Pasifik - Asya'da doğal olarak bulunur.”
Vaughan, deniz ortamlarında biyo-kontrol kullanımının henüz başlangıç aşamasında olduğu ve daha bir çok alanının keşfedilmemiş olduğu için çalışma alanının heyecan verici olduğunu söylüyor.
Bu araştırmanın bir sonraki adımı ise bir su ürünleri yetiştiricilik tesisinde yapılacak olan denemeler oluşturacak.
phys.org adresindeki yazıdan Türkçe'ye adapte edilmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder