Somon yumurtaları, daha düşük oksijen içeren koşullara adapte olabilir mi?

Soğuk sularda yaşayan somon balıkları da tıpkı diğer türler gibi küresel ısınmadan etkilenecek. Düşük sıcaklıklardaki nehirlere yumurtalarını bırakan somonların yumurtalarının geleneksel şekilde büyüyüp çatlaması için su sıcaklığının düşük olması gerekiyor. Bununla birlikte, Southampton Üniversitesi'nde yapılan yeni bir araştırma, somon balıklarının yumurta zarlarının daha farklı su koşullarına göre evrilerek içlerindeki balıkçıkların yaşam ihtimallerini arttırabileceğini gösteriyor. Böylece inkübasyon başarısı da artabilir.

Çevre Ajansı tarafından finanse edilen ve Royal Society Open Science dergisinde yayınlanan araştırma, somonun embriyosunu çevreleyen film tabakasının yapısındaki farklılıkların, yumurtanın içinde bulunduğu tatlı su kaynağından oksijeni alma kabiliyetini etkilediğini keşfetti.

Doğal ortamında Atlantik somonunda bir düşüş var ve bunun kısmen somonun yumurtladığı suların kalitesindeki düşüşle bağlantılı olduğu düşünülüyor. Karadan su tabanına yığılan toprak katmanı suyun içinde daha fazla organik maddenin büyümesini teşvik eder ve somonun yumurtlamayı tercih ettiği çakıllı zeminleri ortadan kaldırarak suyun içindeki oksijen miktarını azaltır.

Sadece somon için geçerli olmamakla birlikte tüm balıkların yumurtalarının açılması için yumurtalarının zarlarından oksijen geçmesi gerekir ve bu araştırma aynı zamanda farklı somon popülasyonlarındabu zar yapısının nasıl değiştiğini araştırmakta.

Bu bağlamda araştırmacılar İskoçya'daki bir somon yetiştiriciliği tesisinden ve İngiltere'nin dört nehrinden (Dorchart, Tilt, South Tyne ve North Tyne) örnekler topladılar. Örnekler değişken tortu ve oksijen seviyelerinden yapıldı ve araştırmanın bu boyutu somon yumurtalarının membran yapılarının, kalınlıklarının ve membranın oksijen geçirgenliğinin farklı olduğunu gösterdi.

Laboratuvarda yapılan kontrollü deneyler membranı daha kalın olan - dolayısıyla daha fazla oksijene ihtiyaç duyan yumurtaların hayatta kalma ihtimalinin daha az olduğu fakat ince zarlı yumurtaların hayatta kalma oranlarının daha yüksek olduğunu göstermekte.

Southampton Üniversitesi Çevre ve Coğrafya Bilimleri Fakültesi'nde PhD öğrencisi de olan Tyna Rivers Trust'ten baş yazar Jack Bloomer "Bulgularımız somon yumurta zarlarının geçirgenliğinin bulundukları yere göre farklılık gösterdiğini ve yapılarının etraflarındaki sudan ne kadar verimli oksijen alabileceklerini etkilediğini söylüyor."

"Kesin olarak söyleyemediğimiz şey popülasyonun içinde yaşadığı nehrin fiziksel koşullarına uygun bir zar yapısı geliştirip hayatta kalmayı başarıp başaramayacakları. Kanıtlar bunu güçlü bir olasılık olarak gösterse de gelecekteki çalışmaların daha fazla kanıt sunacağını umuyoruz."

Coğrafya ve Çevre Bilimleri'nde öğretim görevlisi olan David Sear, Mühendislik okulundan Paul Kemp ile bu araştırmaya danışmanlık yaptı. Sear'ın önceki araştırmaları bentik zonda yumurtlayan balıkların yuva alanlarında karasal kökenli toprağın ve çiftlik akıntılarının birikimi üzerine.

"Daha önce kuluçkadaki çakıllarda ince tortu birikimi nedeniyle inkübasyon aşamasındaki embriyoya oksijen geçişinin azaldığını, İngiltere ve Avrupa nehirlerinde balık sayısındaki düşüşe katkıda bulunduğunu göstermiştik.

Bu yeni araştırma, Atlantik somon popülasyonlarını düşük oksijen ortamına daha az duyarlı hale getirebilecek biyolojik faktörleri araştırıyor. Daha fazla çalışmayla somon popülasyonlarının yönetimi ve yetiştirilmesinde önemli etkileri olabilir. "

sciencedaily.com adresindeki yazıdan Türkçe'ye adapte edilmiştir.